Door de enorme toename aan cliënten in de psychische zorg liet zorgverzekeraar Menzis gisteren weten bij de behandeling van depressies niet het aantal behandelingen, maar met de resultaten de vergoeding te bepalen. “Als wij niets doen met elkaar, dan wordt de zorg onbetaalbaar”; verteld Bas van Riet Paap – Manager GGZ en Operationele Zorginkoop bij Menzis. Maar WAT moeten we met zijn alle doen?
Jaren geleden nodigde een kleine groep boeddhistische leraren en psychologen uit de Verenigde Staten en Europa de Dalai Lama uit voor een dialoog over emoties en gezondheid. Een van de Amerikaanse leraren vroeg aan de Dalai Lama of hij hem iets kon vertellen over zelfhaat. De Dalai Lama keek verbijsterd en vroeg wat zelfhaat betekende. De aanwezige therapeuten en leraren probeerden het hem uit te leggen, maar zijn verbijstering nam alleen maar toe. ‘Wordt deze geestesgesteldheid veroorzaakt door een neurose?’ vroeg hij. Toen hij hoorde dat zelfhaat geen uitzondering maar eerder regel was bij de cliënten van de aanwezigen, bleef hij zich verwonderd afvragen hoe iemand zo over zichzelf kon denken.
Volgens de laatste cijfers van het Trimbos-instituut kampt één op de zeven Nederlanders met burn-outverschijnselen. En wordt de jeugd van vandaag bestempeld als: The anxious generation, waar 12- tot 16- jarige kampen met angststoornissen en depressies. Een van de oorzaken is een meedogenloze prestatiedruk die omslaat naar prestatiedrang: je hebt onrealistische verwachtingen van jezelf en laat je geluk afhangen van je prestaties. Gevoelsmatig leef je daardoor in een vijandige wereld die claimt dat je alles kunt bereiken wat je wilt, als je maar je best doet. Dus als het niet lukt..
De meeste mensen schamen zich over hun zwakheden. De gevoelens van schaamte en zelfhaat, waarover de Dalai Lama zich verwonderde, komen in onze westerse cultuur meer voor dan in andere culturen. Zo vele van ons zijn opgegroeid zonder een hechte en voedende familieband, omgeving of gemeenschap. We leren al vroeg dat iedere connectie inhoudt dat we ons moeten bewijzen dat we de moeite waard zijn. We worden aangemoedigd met elkaar te concurreren, op te vallen door intelligent, aantrekkelijk of rijk te zijn. Er is altijd iemand die de stand bijhoudt.
Volgens psycholoog Jean Twenge (San Diego University, VS) is onze cultuur sinds de jaren 1960 steeds meer belang gaan hechten aan extrinsieke en zelfzuchtige ambities zoals geld, status en uiterlijk. Gemeenschap, verbinding en zingeving schieten erbij in. We staan liever niet stil bij wat wij nu in ons leven willen maar verdrinken liever in de prikkels die van buitenaf komen. Snelle oplossingen en winstgevende zaken.
Nadat Moeder Teresa een leven lang onder de armen en de zieken had gewerkt, kwam zij tot het verrassende inzicht: ‘Het gevoel dat wij niet verbonden zijn is in deze tijd een grotere plaag dan lepra of tuberculose. We hunkeren ernaar ergens bij te horen, maar hebben het gevoel dat we het niet verdienen’. Zou dat niet het probleem kunnen zijn?
Ik ben benieuwd naar jou ideeën over de toename van psychische hulp. Laat het me weten via maaike@vitalogisch.nl of deel het in de comments hieronder.