Stress is gezond! Uit onderzoek blijkt dat stress echt niet altijd een vijand is zoals vaak wordt gedacht. Het sneller laten kloppen van je hart, een verhoogde ademhaling en zelfs het zweten heeft een functie. Deze fysiologische reacties onder invloed van adrenaline helpen je om doelen te bereiken en geven je het genoegen te proeven van iets gepresteerd te hebben.
“Zonder stress geen groei” – Klaas Koster
Geringe mate van stress
Een geringe mate van stress is effectief en houdt ons alert, daagt ons uit en geeft ons de zekerheid dat alle interne systemen optimaal reageren.
Of er stress ontstaat heeft onder andere te maken met belasting versus belastbaarheid zoals je in de afbeelding ‘het optimaal vitaalkanaal’ hiernaast kan zien. Indien de belasting tijdelijk groter is dan je belastbaarheid dan ervaar je een milde vorm van stress… Deze vorm van stress is echter gezond en hierdoor zit je in de groeizone, oftewel je ontwikkeld jezelf! Indien de belasting tijdelijk lager is dan de belastbaarheid ervaar je geen stress want dit is je comfortzone en zorgt voor herstel en ontspanning zodat je even kan ‘bijtanken’. Indien de belasting aansluit bij je belastbaarheid zit in de zogenaamde ‘flow’ oftewel het vitaalkanaal.
Langdurige over- of onderbelasting
Uitersten van over-stressed (burn-out) of onder-stressed (bore-out) dus langdurigere overbelasting of onderbelasting is zéér ineffectief en heeft desastreuze gevolgen. De fysiologische reacties worden veroorzaakt door het hormoon cortisol en kan leiden tot diverse lichamelijke klachten zoals: chronische vermoeidheid, slaapstoornissen, minder zin in seks, hartkloppingen, hoge bloeddruk, duizeligheid, maag- en darmstoornissen, hoofdpijn & spierpijn, etcetera. Daarnaast kan het ook leiden tot allerelei pyschische en emotionele signalen zoals: rusteloosheid, gejaagdheid, snel geëmotioneerd/geïrriteerd zijn, gevoel van machteloosheid, depressie, lusteloosheid, vergeetachtigheid, faalangst, onzekerheid, weinig zelfrespect, overzicht kwijtraken etcetera.
Of stress ongezond is hangt daarnaast af van de omvang (en duur) ervan en onze reactie erop. Vooral ook de manier waarop je tegen stress aankijkt maakt of je er last van hebt. Je persoonlijkheid speelt daarbij een rol. Tijdens ProjectSMART, zoals een onderzoek werd genoemd, onderzocht men 1200 proefpersonen die goed tegen stress bestand leken te zijn. De conclusie was dat mensen met onderstaande persoonlijkheidskenmerken over het algemeen beter met stress om kunnen gaan:
- iemand die positief naar problemen kijkt en deze ziet als uitdagingen die overwonnen dienen te worden
- iemand die persoonlijke en duidelijke ambitieuze (maar haalbare) doelstellingen nastreeft
- iemand die een verstandige leefstijl heeft en voor voldoende inspanning (lichaamsbeweging) en ontspanning zorgt
- iemand die een bloeiend sociaal leven heeft
Onderstaand filmpje van Kelly McGonigal leert je hoe je stress ook als je vriend kan zien.
De oplossing om beter met stress om te gaan volgens Kelly McGonigal? Zie stress als iets positiefs en zoek contact met anderen. Onze oplossing om tot een hogere effectiviteit te komen in het omgaan met stress in drie stappen:
- Verkrijg inzicht in je eigen ‘stressoren
Welke factoren leiden tot een hoge of lage druk? Wanneer wordt je zenuwachtig of vloeit je aandacht weg? - Inventariseer haalbare acties
Hoe kan je de omgevingsfactoren zodanig beïnvloeden dat deze zich in de gunstige zin wijzigen? Hoe kan je de eigen spanning reguleren opdat er een acceptabele gevoelstoestand ontstaat? - Doen
Het is van belang om na bovenstaande tot concrete actie over te gaan, een actie die haalbaar is en effectief lijkt. Evalueer na enige tijd (niet of alles opgelost is, maar vooral: wat gaat er al beter?)